Żylistek szorstki

©

©Deutzia scabra

Opis

Rodzina:  Hydrangeaceae – hortensjowate

 Krzew o sztywno wyprostowanych pędach. Jednak starsze pędy pod ciężarem liści i kwiatostanów łukowato się przewieszają, co zwiększa jego efektowny pokrój. Jego korzenie mocno rozgałęzione lecz położone blisko powierzchni gleby.

 Kora na starszych pędach łuszcząca się. Na młodszych jasnobrązowa.

 Liście do 12 cm długości w kształcie przypominające oszczep. Całe pokryte szorstkimi włoskami. Największą ozdobą krzewu są jego kwiaty. U gatunku są pojedyncze pięciopłatkowe. W ogrodach jednak prawie w ogóle nie ma gatunku bo jego miejsce zajęły pełnokwiatowe odmiany. Kwiaty podobnie jak u forsycji pojawiają się na zeszłorocznych pędach. Kwiatki są drobne, ale zebrane w gęste, długie wiechy.

  Po przekwitnięciu pojawia się okrągława torebka, która nie jest atrakcyjna w wyglądzie. Jesienią zasycha i otwiera się wysypując drobne nasiona.

Najpopularniejsze odmiany to:

‚Candidissima’ o czysto białych kwiatach, średnicy do 2 cm.

‚Flore Plena’ o pełnych kwiatach, na zewnętrznej stronie różowo paskowanych,

‚Pride of Rochester’ o pełnych z zewnątrz fiołkoworóżowych kwiatach

Występowanie

Żylistki przybyły do naszych ogrodów z Dalekiego Wschodu. Konkretnie z Japonii i Chin.

Wysokość

Dorasta do 3m wysokości

Termin kwitnienia

Najczęściej po połowie czerwca i lipiec. Przeciętne kwitnienie trwa około 3 tygodni.

Kolor kwiatu

Gatunek ma kwiaty białe. Odmiany od czysto białego przez róż na zewnętrznych płatkach po całe kwiatki delikatnie różowe.

Stanowisko

W chłodniejszych rejonach z racji swej niepełnej mrozoodporności wymagać będzie stanowiska osłoniętego i raczej słonecznego. Sama mam go w pełnym słońcu i kwitnie wspaniale. Z tego co widziałam w cudzych ogrodach, to posadzony w lekkim zacienieniu już tak obficie nie kwitł.

Wymagania i pielęgnacja

Wadą żylistka jest jego bardzo płytkie korzenienie się. Z tego powodu nie tylko nie da się użyć przy odchwaszczaniu motyczki, ale co ważniejsze jest narażony na brak wilgoci w czasie suchego lata. Dlatego wybierając dla niego stanowisko trzeba zadbać by gleba dobrze utrzymywała wilgoć lecz w żadnym wypadku nie była podmokła. Z racji bardzo szybkiego wzrostu potrzebuje dużo składników pokarmowych i gleba musi mu je dostarczyć. Zatem nie może to być gleba zbyt piaszczysta. Poza tym praktycznie roślina bez większych wymagań. Z prac pielęgnacyjnych istotnym jest cięcie krzewu. O ile przez pierwsze 3 lata ścinamy pędy tuż nad pierwszym nowym rozgałęzieniem to już w 3 roku należy się zastanowić nad wycięciem przy samej ziemi najstarszych pędów. Zapuszczony krzew ma ich tak dużo, że jedyną szansą na odmłodzenie krzewu jest ścięcie prawie całego tuż nad ziemią, bo dojście do najstarszych pędów będących w środku krzewu stanie się niemożliwe bez usunięcia młodszych zewnętrznych pędów. Z uwagi na termin kwitnięcia i to że kwitnie na ubiegłorocznych pędach cięcie wykonuje się zawsze tuż po kwitnieniu. Roślina ma czas na wypuszczenie młodych pędów, które w kolejnym roku będą kwitły. Jak widać im więcej pędów ubiegłorocznych tym obfitsze kwitnienie. Uprawiając żylistka nie należy bać się sekatora.

Mrozoodporność

O jego niepełnej mrozoodporności przekonałam się tej zimy. Prawie połowa krzewu wymarzła, mimo że mieszkam na ciepłej Opolszczyźnie. Fakt, że mój krzew nie jest niczym osłaniany więc mroźny wiatr zrobił co zrobił. To pokazuje, jak ważnym jest wybór właściwego stanowiska dla tego krzewu. Gdyby był osłonięty ścianą jakiegoś budynku pewnie nic by mu się nie stało. Mieszkańcy chłodniejszych rejonów nie powinni ryzykować i w przypadku sadzenie na nieosłoniętych stanowiskach kopczykować krzew podobnie jak róże. Wówczas jeśli przemarznie to tylko do powierzchni kopczyka, a nie do korzenia. Trzeba jednak zaznaczyć, że po przycięciu przemarzniętych pędów żylistek dość mocno rusza z nowymi przyrostami i jest podatny na późnowiosenne przymrozki. Warto mieć pod ręką płachtę agrowłókniny i jeśli zapowiadają przymrozki narzucić na krzew i końce przytrzymać kamieniami.

Z uwagi na jego płytkie korzenie nie powinien być podsadzany żadnymi kwiatami, bo brak wilgoci będą odczuwały i kwiaty i żylistek. Lepiej tak ciąć by krzewił się nisko zasłaniając podstawę.

Rozmnażanie

Przez nasiona rozmnażać można tylko gatunek. Nasiona w temperaturze około 18 ⁰C wschodzą długo (do 3 miesięcy) lecz w dobrym procencie. Pierwszą zimę siewki powinny spędzić w pomieszczeniach.

Odmiany rozmnażamy przez sadzonki półzdrewniałe i zdrewniałe.

Choroby i szkodniki

Czasem mogą pojawić się mszyce. U mnie przez te 10 lat uprawy nie widziałam żadnej choroby ani szkodnika.

Zastosowanie

Zadbany żylistek świetnie nadaje się do uprawy jako soliter w reprezentacyjnym miejscu. Można go łączyć z wiosennymi krzewami. Trzeba jednak mieć na względzie jego masywność, zatem obok muszą być posadzone krzewy również dość masywnie wyglądające. Przykładem totalnego zgrzytu może być posadzenie obok żylistka delikatnego tamaryszka.

Uwagi

Nazwa rodzaju ”Deutzia” została nadana przez znanego botanika Karla Petera Thunberga na cześć swojego przyjaciela, Holendra Jan van der Deutz. Natomiast nazwa gatunkowa ”scabra” pochodzi z łaciny i ma dwa znaczenia „nierówny lub chropowaty„, co odnosiłoby się do kory, lecz słówko ”scabr” tłumaczy się również jako szorstki co odnosiłoby się do owłosionych liści.

Gatunek opisano w XVIII wieku, lecz do Europy sprowadzono go dopiero w pierwszej połowie XIX wieku, a dokładnie w 1822 roku przez Roberta Fortune.

Przypisy

---

Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:

Suche owoce + kora – http://www.alabamaplants.com/Whiteopp/Deutzia_scabra_page.html

Pokrój – http://www.plantplaces.com/perl/viewplantdetails.pl?filter=plant&plant_ID=1392&Region=&Region_Search=