Kosaciec Danforda

©

Iris danfordiae

Opis

Rodzina: Iridaceae

To najwcześniej kwitnący irys cebulowy i nie najłatwiejszy do utrzymania.

Jego liście wyrastają przede wszystkim po kwitnieniu. Są z reguły dwa razy dłuższe niż pęd kwiatowy, wąskie, puste w środku, czworokanciaste i często ukośnie zagięte. Pęd kwiatowy wyprostowany i nagi. Kwiaty mają około 5 cm średnicy. Jeśli uprawiamy gatunek otrzymujemy od 3 do 6 kątową torebkę z wieloma nasionami. Większość wyhodowanych odmian nie wiąże nasion.

Występowanie

Gatunek występuje w górskich rejonach Turcji.

Wysokość

Pęd kwiatowy z reguły nie przekracza 15 cm.

Termin kwitnienia

Mniej więcej w tym samym czasie co przebiśniegi.

Kolor kwiatu

Jaskrawo żółty z ciemnymi plamkami na dolnych płatkach.

Stanowisko

Sadzimy wyłącznie w pełnym słońcu.

Wymagania i pielęgnacja

Ten gatunek irysa wymaga gleb dobrze przepuszczalnych, lecz żyznych i wilgotnych w okresie wzrostu i zupełnie suchych latem, czyli w okresie spoczynku cebuli i wiązania pąków na rok następny.

Cebule tego irysa wykazują tendencję do dzielenia się po kwitnieniu, szczególnie jeśli posadzone są płytko. Z tego powodu cebule sadzimy jesienią dość głęboko. Podstawa cebulki nie powinna być płycej jak 10 cm poniżej powierzchni, a na ogół sadzi się około 15 cm ziemi nad cebulką. Odległość między cebulkami w gruncie około 8 cm, w doniczkach sadzimy nieco gęściej. Uważajmy zatem co kupujemy na targowiskach, bowiem takie podzielone cebule często nie kwitną po posadzeniu.

Równie ważnym jest by cebulki miały chłodno, wilgotno i jedzenia pod dostatkiem. Krótki okres wiosną, kiedy rosną liście, wykorzystywany jest też na uzupełnienie zapasów w cebulce. Pamiętajmy, rośliny cebulowe kwitną wcześnie także dlatego, że opierają się na zasobach zgromadzonych w cebulce w ubiegłym roku. Nadrabiają zapasy w krótkim okresie wzrostu liści. Trzeba im w tym czasie zapewnić dostatek składników odżywczych. Inaczej cebulki nie nadrobią strat i następne kwitnienie jeśli w ogóle będzie to będzie słabsze. W skrajnych przypadkach, kiedy ziemie są zbyt słabe i przesychają wiosną, by mieć tego irysa trzeba co roku sadzić nowe cebulki. Przy zimnych i mokrych latach warto się zastanowić czy nie lepiej wykopać cebulki i przechować je do września na sucho. To roślina śródziemnomorska przystosowana do gorącego i suchego lata. Tylko w takich warunkach tworzy zawiązki pąków kwiatowych na następny rok. Można też próbować zabezpieczyć szeroką, odwróconą doniczką przed nadmiernymi opadami.

Jeśli kupimy tego irysa wypędzonego w szklarni, należy cały czas wzrostu liści zasilać go nawozami do roślin kwitnących. Ma on więcej potasu, składnik ten sprzyja szybszemu wzrostowi cebulki. Na miejsce stałe w ogrodzie wysadzamy go dopiero jesienią. Wcześniej czyścimy i oddzielamy cebulki przybyszowe wysiewając je do dalszego wzrostu.

Ponownego sadzenia w pojemniki dokonujemy późną zimą. Cała cebulka musi być pod ziemią, nawet jeśli w zakupionej doniczce część była na powierzchni. Po pojawieniu się pąków wystawiamy na słoneczny parapet i trzymamy je tam przez cały okres wegetacji. Najlepszy byłby nawóz o spowolnionym działaniu, w innym wypadku od zakończenia kwitnienia uzupełniamy składniki pokarmowe.

Irys uprawiany w gruncie po kilku latach zacznie słabiej kwitnąć i wówczas przystępujemy do wykopywania cebul, ich czyszczenia i sadzenia jesienią. Ważnym też jest wymiana podłoża jeśli sadzimy w tym samym miejscu, lub przynajmniej wymieszanie ziemi którą będą penetrować korzenie z dużą ilością rozłożonego kompostu.

Mrozoodporność

Jest to roślina mrozoodporna na terenie całego naszego kraju jeśli jest posadzona w gruncie. Doniczki z cebulami musimy osłonić styropianowym pudłem jeśli mają zostać na balkonie.

Rozmnażanie

Ten irys ładnie wygląda w większych grupach więc nie należy się spieszyć z rozsadzaniem. W momencie osłabienia kwitnienia dzielimy dużą grupę na kilka mniejszych, a nie na pojedyncze cebule.

Przez nasiona rozmnażamy tylko gatunek i najlepiej to zrobić wysiewając je w inspekcie. W każdym innym przypadku trzeba nasiona stratyfikować.

Choroby i szkodniki

Ma zbyt krótki okres wegetacji by był porażany przez choroby.

Zastosowanie

Najlepiej duże grupy w słonecznych obszarach ogrodów skalnych, w pobliżu ścieżek, by poprawiał nastrój wczesną wiosną. Można sadzić nad oczkami wodnymi, na skarpach nad rzekami czy jeziorami. Małe grupki w dużych ogrodach zginą w krajobrazie.

Uwagi

Nazwa rodzaju ”Iris” to z greckiego tęcza . W mitologii greckiej bogini i uosobienie tęczy, posłanka bogów. Odniesienie do kolorowych jak tęcza kwiatów irysów.

Nazwa gatunku ”danfordiae” to ukłon w stronę pani CG Danford, która przywiozła ten gatunek z Turcji w 1876 roku.

A
A
A
Przypisy

---

Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:

Cebulki – http://www.saylorplants.com/pd_bigpic.asp?pid=980&pic_id=pic1

W doniczce – http://zrehacek-alpines.cz/os/obrI/Iris_danfordiae.jpg