Czyściec wełnisty

©

©Stachys byzantina

Opis

Rodzina: Lamiaceae – jasnotowate

Bylina o płożących się pędach jest cała pokryta białym kutnerem. Liście są dość grube, miękkie, eliptyczne o zaostrzonym końcu. Z tego dywanika srebrzystych liści wyrastają wyprostowane i ulistnione pędy kwiatowe.

Kwiatki są drobne i zebrane w gęsto osadzone okółki. Przy czym charakterystyczne jest to, że jest kilka okółków kwiatków następnie jest przerwa i znów kilka okółków i znów przerwa i dopiero szczytowa partia jest cała pokryta okółkami kwiatków. Dodatkowo okółki kwiatków są poprzerastane liśćmi zmniejszającymi się wraz z wysokością pędu. Taka budowa powoduje że te pędy wyglądają dość atrakcyjnie, a na pewno ciekawie. Kwiaty wytwarzają dużo nektaru i wokół rośliny krąży wiele czasem kolorowych owadów.

 

  Niedawno pojawiła się nowa odmiana o nazwie ‚Primrose Heron’ cechująca się cytrynowo żółtymi liśćmi latem. Nie są one tak mocno pokryte kutnerem i mają tendencję do gubienia barwy pod koniec lata.

Występowanie

Naturalne stanowiska znajdziemy na terenie Turcji, Armenii oraz Iranu. Rośliny szukamy na kamienistej ziemi wzgórz pokrytych rzadką roślinnością.

Wysokość

Przeciętna wysokość pędów kwiatowych to 40 – 60 cm.

Termin kwitnienia

Druga połowa czerwca i lipiec.

Kolor kwiatu

Karminowy

Stanowisko

U mnie rośnie w pełnym słońcu i bardzo sobie chwali takie stanowisko. Kiedy był posadzony na mniej słonecznym stanowisku liście robiły się bardziej zielone i dlatego przeniosłam go na pełne słońce.

Wymagania i pielęgnacja

To że pędy są płożące i (duże zbliżenie) gęsto pokryte futrem świadczy o przystosowaniu się rośliny do mało sprzyjających warunków. Gleba powinna być przepuszczalna bo na cięższych glebach przy nadmiarze wody czyściec będzie zimą gnił. Poza tym praktycznie żadnych innych wymagań roślina nie stawia. To my musimy pamiętać, że jest to roślina zadarniająca więc musi mieć trochę miejsca. Mój już swoje miejsce zarósł i co roku wiosną musi być ograniczana jego ekspansja. Usuwam co zbyteczne, a z uwagi na płytki system korzeniowy nie jest to trudne.  Po zimie liście są w większości nieciekawe. Ja się nie bawię i je usuwam. Na początku roślina wygląda trochę jak oskubana gęś, ale za niedługo nowe pięknie srebrzyste liście pokrywają całą powierzchnię. Co około 3 lata z brzeżnych czyli najmłodszych części dywanika wybieram kilka kępek i resztę usuwam. Ziemię przekopuję z kompostem dając około taczki na metr kwadratowy. Po wyrównaniu ziemi gdzieś po środku sadzę te wybrane kępki i mój czyściec ma znów przez dwa lub trzy lata gdzie się rozrastać. Doświadczenie nauczyło mnie, że taka odmłodzona roślina znacznie lepiej kwitnie. Nie dodałam, że robię to zawsze po zakończeniu kwitnienia rośliny. Ta ma zatem czas by się dobrze zakorzenić, dlatego nie mam obaw, że zimą będzie coś nie tak. Można to zrobić wczesną wiosną, ale ja nie lubię tracić masowego  kwitnienia w danym roku bo bardzo lubię te ciekawe kwiatostany.

Kiedy kwiatki w kwiatostanie przekwitają usuwam kwiatostany, bo wyglądają niezbyt estetycznie. Poza tym nie chcę samosiewu.

Mrozoodporność

Roślina jest całkowicie mrozoodporna.

Rozmnażanie

Najprostszym sposobem jest podział rośliny. Oczywiście można rozmnażać także przez wysiew nasion lub zostawić jeden pęd na nasiona i pozwolić na samosiew. Wiosną wykopać siewki i posadzić gdzie trzeba.

Choroby i szkodniki

Poza zagniwaniem korzeni praktycznie żadna choroba się rośliny nie ima. Jest jeden wyjątek. Posadzona w mniej słonecznym miejscu nie jest tak mocno owłosiona. Prawie gołe i zielone liście przy większej wilgotności będą podatne na mączniaka prawdziwego.

Szkodniki natomiast przez taki gęsty kutner się nie przebiją.

Zastosowanie

Czyściec można stosować do zadarniania nawet większych powierzchni jeśli są to miejsca o glebach gdzie inne rośliny sobie już nie radzą np. z powodu braku wody. Jest rośliną miododajną więc przyciąga masę owadów w tym pszczół i os. Miejmy to na uwadze i nie sadźmy tej rośliny w pobliżu miejsca zabaw małych dzieci.

 Kto lubi układanie suchych bukietów może ściąć pędy w momencie ich maksymalnej urody i powiesić w przewiewnym miejscu głową w dół. Na pewno będą stanowiły ciekawy akcent.

Uwagi

Nazwa rodzaju ”Stachys” to dzieło Linneusza zawarte w jego pracy pod tytułem ‚Species plantarum’ z 1753 roku. Nazwa pochodzi od greckiego słowa σταχυς i oznacza „kłos zboża” co jest odniesieniem do wyglądu kwiatostanu.

Jest też inne tłumaczenie i tu cytat za Wikipedią

„Św.Stachys (zm. 54) – według tradycji kościoła  prawosławnego biskup  Bizancjum. Przyjmuje się, iż był następcą Apostoła Andrzeja i że przez niego został ustanowiony jako biskup miasta. Zgodnie z tradycją pełnił urząd w latach 38 do 54, zmarł śmiercią naturalną. Został ogłoszony świętym, jego święto przypada 31 października.

Czasem jest utożsamiany z postacią wzmiankowaną przez św. Pawła w Liście do Rzymian: Pozdrówcie współpracownika naszego w Chrystusie, Urbana, i umiłowanego mego Stachysa (Rz 16,9), niemniej jednak identyfikacja ta jest bardzo niepewna.”

 

Przypisy

---

Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:

Suszenie – http://www.driedflowersdirect.com/dried-flowers/lambs-ear.htm

Primrose Heron – http://www.gardenworldimages.com/Details.aspx?ID=11021&TypeID=1

Po zimie – http://www.dzialkowicze.fora.pl/encyklopedia-roslin-i-kwiatow,56/encyklopedia-bylin,1057-105.html#45086

Kutner – http://www.yougrowgirl.com/tag/drought-tolerant/